M.Drahomanov

Wid wydawcia

(передмова до Кобзаря)

Wże dawneńko poczały dejaki lude w hałyćkij Ukrajini rozmowlaty ob tim, szczob wydawaty ruśki knyżky ne takymy literamy, jak zwyczajno, kotri, każut’, wydumani św. Kyryłom i Metodijem, a łatyńskymy, takymy jak pyszut’ polaky. Najbilsz ob cim kłopoczut’sia ti z polakiw, kotri chotiat’ zaterty ruśkyj narod abo prywernuty joho pid naczalstwo polśkych ksiondziw. Czezez te najbilsze rusyny j opyrajut’sia tomu, szczob pysaty po ruśky łatyńskymy literamy.

Tym czasom dumka pysaty po ruśky łatynśkymy literamy sama po sobi ciłkom ne zła. Cymy literamy pyszut’ najswitliszczi narody: italianci, francuzy, anhlyky, nimci j inszi. I miż słowianśkymy lud’my, szczo howoriat’ mowamy, podibnymy do ruśkoji, łatynśkymy literamy pyszut’ ne sami polaky, a j czechy, slowaky, chorwaty j inszi. Wsim ludim lipsze b buło wżywaty odnakowi litery, jak i odnakowi miry, wahy i odnakowi hroszi. Ta wono do toho j ide teper, tak szczo bude taky ne duże zabarom czas, koły chot’ w tij czastyni zemli, de my żywemo, – w Ewropi, wsi lude budut’ pysaty odnakowymy literamy, kotri, pewno, budut’ tepereszni latynśki litery. Pewne, ci litery pryjdet’sia todi trochy zminyty j lipsze pryłahodyty do wymowy ludśkoji, – bo teper naprykład w polśkim pyśmi ne wse do ładu, a podwijni znaky: ch, sz, cz, rz, – ciłkom j durnycia; w cim uże kyryłowśke pyśmo, czy kyryłycia – lipsze pyśmo, chot’ w nim je swoji nedostatky.

My dumajemo; szczo jak by do teperisznich łatynśkich liter dodaty kyrylowśki ж (ż), х (ch), ч (cz), ш (sz), ta jakby skriź stawyty odnakowo nad literoju znaczok ’, koły wona wymowlajet’sia mniako, to b to: ne tilko: kołyś, promiń, ale j ćamryna, neńa, ńańka, robytyśa, radost’ i t. d. – to b take pyśmo hodyłosia odnakowo i dla rusyniw, i dla polakiw, i było b prostiszcze j łeksze, niż teperisznie polśke pyśmo.

Ta tilky treba, szczob bahato ludej prystało do toho nowoho pyśma. A, poky szczo, wże j teper bahato ludej i na Rusi zwykły do teperisznioho polśkoho pyśma, – i my ne rozumijemo, czomu by to ne można buło pysaty chot’ dla nych ruśki czy ukrajinśki knyżky łatynśkymy literamy polśkoho pyśma? A je w Hałyczyni j taki lude, szczo howoriat’ po ruśky, a pyśma inszoho j ne znajut’, okrim polśkoho, tak szczo ciłkom ne możut czytaty ruśkych knyżok. Ot, dla wsich takych ludej my i wydajemo ociu knyżeczku, zlożenu rusynom z podniprianśkoji Ukrajiny, Tarasom Szewczenkom, i, koły u nas stane zasobiw, to budemo wydawaty takiż knyżeczky j dali. A, może ci knyżeczky czytatymut’ i taki lude, kotri wże howoriat’ mowoju miszanoju, ruśkoju z polśkoju, – rusyny, szczo żywut’ pomiż polakamy, abo polaky, szczo| żywut’ pomiż rusynamy, abo nareszti j żydy, kotri i w rossyjskij, i w hałyckij, bukowynśkij ta wengerśkij Ukrajini dobre rozumijut’ ruśku czy ukrajinśku mowu, ta ne znajut’ kyryliwskych liter.

My majemo nadiju, szczo cia knyżka rozijdesia własne najbilsze w ruśkij i polśkij Hałyczyni i czerez te, dla dejakoji zapomohy tym ludim, kotri jeji budut’ czytaty, stawymo pid kożdym słowom, kotre ne tak czasto wżywajet’sia w Hałyczyni, jak w podniprianśkij Ukrajini, – słowo hałyćke.

Nechaj czytajut’ usiaki lude ukrajinśku knyżku, nadrukowanu polśkym pyśmom; nechaj prywczajut’sia do spilnosti. a ne do worohowauia, polaky, rusyny j remisnyky-żydy. Pry dobrych dumkach, ot takych jak Szewczenkowy, cia spilnist’ powernet’sia ne na te, szczob polakam i żydam panuwaty nad rusynamy i ne na te, szczob bidnym polakam, rusynam i żydam buty w newoli w paniw, bohacziw-żydiw, popiw, rabiniw ta ksiondziw, a na te, szczob usim buty wilnymy bratamy, z riwnymy dostatkamy, jak toho bażaw unkrajineś Szewczenko.